Jacaylku ma cudurbaaa ?? Q:2aad

Jacaylku ma cudurbaaa ?? Q:2aad

Hadaba hadaybnu kaga soo sheekayn qaybteeni hore jacaylku waxa uu yahay iyo inuu yahay dareen cadiifad ku dheehanatay aynu isyara dul taagno qormadeenan manta jacaylaka iyo samaynata uu ku leeyahay xubnaha ibnu aadamka ee muhiimka sida maskaxada ,jidhka,iyo xubno kalo badan ,

Aynu ku horreyno cinwaan hoosadkeena yar ee ah

JACAYLKU SAMAYN  INTEE LEEG BU KULEEYAHY MASKAXDA BANI AADMAKA 

Runtii bani aadmku waxa uu leeyahy maskax kaatooso alle kaga fadilay noolaha kale wayo waxa uu ku kala kartaa waxa kasta oou  xun  iyo waxa kasta oo u san  naftiisa waxa kale  oo u stcmaal sahqooyin fara badan  ay ka mid yihiin fikirka ,hadalka ,fahanka ,xusuusta , iyo dareen qadashada

Hadaba hadaynu u nimaad qaybta dareen qadashada waxa ka dhasha dareeno fara badan oo aynu u kal saarayno inay yihiin lab mid dareen fcn iyo dareen xun tusaale aahaan

Dareena wanagsan	Dareenada aan wanagsanyn
·        Faraxad	·        Cadho,murugo,naxadin
·        Jacayl	·        Nacaayb
·        Dhiiranaan	Baqasho

Hadababa  dareenka jacaylku waa dareen leh laba waji  kala ah waji fiican iyo ku xun niba iduu kus oo maro

Hadaynu isla fahany intaas anu uga gudubno qodabkynu u socanay ee ah maskaxada bani aadmka samayntu ku yeesho oo kala ah samayn taban iyo tu togan .

Aynu isla eegno samynaha xun xun ee bina aadmka makaxdiisa ku yeesho isago sameeya meelo badan oo maskaxda bani aadmka ka mida waxan ka mida

Frontal Lobes (qaybta hore ee maskaxada )

Qaybtan waxa ku guda jira ama ka horeya qayb laydhaa  PRE FRONTAL CORTEX aynu ku yara horeeyna shaqaday qabto qaybtan oo ah qaybaha ugu muhiimsan bani aadmka maskaxdiisa waa qaybta qabilsan  fikirka ,iyo qorshanta

Hadaba marka uu qofka jacayl ku dhaco waa hubaal inuu qofkasi ka fikiryo qofkii uu jeclaa fikirka oo qofk ku bata waxa uu sababa qofku inuu noqodo mid mar walba baxasan oo  aan soo jeedin taasin qofka waxay ku sababi kartaa in atenshankiisu lu mo oo u noqodo qof xitaa naftiisu halis ku gasho tusale ahaan qofku hadu maskaxdiisu baxdo isagoo xalad halisa ku jira sida isago wadda ka talaabay waxay sabib kartaa inuu shil galo  waxan dhacaysa qofkasi inaanu sidoo kale ka fakirin naftiisa oo uu ilaabo inuu naftiisa daryeelo wayo waxa maskaxdiisaba qabstay qofka uu aadk u jeclaa .

Temporal Lobes annd Parietal Lobes ( qaybaha hareera am dhinacayad iyo qayba dusha ee maskaxda )

Qaybtan waxa ay qabilsantahy  dhawr shaqo oo ay ka mid yihiin codka ,ama hadalka iyo garashada waliba xusuusihii hore hadaba aynu  dul istaagno xusuusta qoka waxay ku keeni kartaa inuu xasuusto qofkan  uu jeclayay mar walban niyadiisa ku soo noqnoqoto taaso ku sababi karata inuu ilaawo ama sii dayo xusuuso badan way maskaxdeenu waxa lagu celceliyo ayay aad u xasuusataa lakiin waxa mar loo sheego way ilaawda  wa ta kusababaysa inuu qofkani ku hadro markuu hurdo magac qofka uu jecalyey waa ta keenays in marka uu qofkale soo hadl qado markiiba xusuus dheer galo oo ka fikiro .

The Limbic System (Thalamus, Hypothalamus, Hippocampus. )

Qaybtan waa qaybta qaabilsan caadifada ,xasuusta ,cuntada ,hurdada ,waxaynu odhan karana jacaylku maadama uu yahay dareen cadifad ku salaysan oo shucuurta qofka kiciya inay u tahay saldhig muhiima  lakin  xilima ayay qof ku sabab kartaa dhibaato marka uu qofka shucuurtiisa kacaday ay isku badasho shucuur murugo iyo war war fara badan keenata sida qofkii oo waya qofkuu jeclaa ama qofkuba dan isaga ka lahayn

Sidoo kale . Thalamus oo ka mida qaybata ayaa waxa uu qabilsanayey  xasuusta oo qaybihii hore kaga soo sheekayanay iyo qaybta laydhaa Hypothalamus oo ah qayb shaqooyin badan qabta waxa inaga khuseeya hurdada iyo cunta oo qaf jacayl helay oo ku xumaaday wayeyna qofkuu jeclaa jiif iyo joogba wuu diida hadaba wax jira qaybo kale oo samayn  uu kuleeeyahy jidha bani aadmaku la soco qayba danbe………………….

   

✏ Qalinkii Qoraa  Khaalid Moahmed Abdlilahi KMC 

Email khaalidamiir@hotmail.com

            Hargaysa, somaliland

Phone number  +252634079192